نشانهٔ نگارشی پرانتز که به آن هلال و کمانک هم می‌گویند، علامتی برای توضیح‌دادن است. توضیحاتی را که با اصلِ محتوای نوشته مرتبط است، معمولاً بین دو ویرگول می‌گذاریم؛ اما توضیحاتی را که از اصل نوشته دور هستند، میان پرانتز می‌گذاریم. در این نوشته، به کاربردهای اصلی و ضمیمه‌ای پرانتز می‌پردازیم.
۱. درج مدت حیات
ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری) متخلص به سعدی، شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی ایرانی است.
صلاح‌الدین ابوالمظفر یوسف ایوبی (۱۱۳۷ تکریت – ۱۱۹۳ دمشق) که عموماً با لقب صلاح‌الدّین شهرت دارد، از فرماندهان مشهور سپاهیان مسلمان در نبردهای موسوم به جنگ های صلیبی بود که موفق به فتح بیت‌المقدّس شد.
۲. توضیح اختصارات
اتکا (اتحادیۀ تعاونی‌های کارکنان ارتش)
توانیر (تولید و انتقال نیرو)
آزفا (آموزش زبان فارسی)
۳. ارجاع درون‌متنی
(نجفی، ۱۳۸۴ :۲۳۶)
(ناصر نیکوبخت، ۱۳۸۶ :۹۷)
(میلانو، ۲۰۱۲ :۲۲)
۴. عبارت‌های کوتاه توضیحی
هر چیزی که قانونى باشد، برایم ترسناک‌تر است (این احساس قوی قلبى کاملاً ناشناخته است) و هم طرز عمل آن برایم گنگ و ناشناخته است.
(اوساما دازای، زوال بشر)
هر چه بیشتر پیش بروید، کمتر متوجه حضور شوشین (ذهن تازه‌کار در آیین بودایی) خواهید شد.
نیویورک (شهر سیب بزرگ) تا سال ۱۶۶۴ نیوآمستردام نامیده شده بود.
نکته‌ها و ریزه‌کاری‌های علامت پرانتز
- پرانتز با فاصله از واژه‌های بیرون و بدون فاصله از واژه‌های درونش نوشته می‌شود.
- می‌توانیم برای بیان معنی واژه‌ها از پرانتز استفاده کنیم و معنای واژه را درون پرانتز بنویسیم.
دوپیازهٔ آلو (سیب‌زمینی) یکی از غذاهای پرطرفدار شیرازی است.
*وقتی معنی را درون پرانتز آوردیم، بهتر است آن را بدون علامتِ مساوی یا حرف اضافه در پرانتز درج کنیم.
این حرف‌ها، همه مصداق یا گواهی برای ادعای من هستند.
*در جملۀ بالا به‌خاطر حرف یا کژتابی ایجاد شده است. ویراستۀ این جمله می‌شود:
این حرف‌ها، همه مصداقی (گواه) برای ادعای من هستند.