نشانهٔ عاطفه یا علامت تعجب برای افزودن بارِ هیجانی و احساسی به جمله‌هاست؛ احساس‌هایی مثل حیرت، شادی، اندوه، خشم، حسرت، دعا، نفرین و… در این نوشته به انواع کاربردهای اصلی و ضمیمه‌ای علامت تعجب می‌پردازیم.
۱. جمله‌های عاطفی
الهی خیر ببینی مادر!
وای که چقدر دلم برایت تنگ شده بود!
نمی‌خواهم روی نحسش را ببینم!
به‌به که چه صدایی دارد!
زهی خیال باطل!
بنازم به این قدوبالای بلند پسرم!
2. منادا و خطاب قراردادن
آهای! زود بیاین تماشا کنین. اینا دارن می‌رقصن.
(دنی دیدرو، از چشم نابینایان)
علی جان! دوست عزیز! چند بار بگویم این کار را تکرار نکن.
3. شبه‌جمله‌های احساسی
به‌به!
چه‌عجب!
لعنت!
هان!
4. طعنه‌زدن و کنایه
آقا دوقورت‌ونیمش هم باقیه!
تو اصلاً حرف بعدی‌ت هم درسته!
نکته‌ها و ریزه‌کاری‌های علامت تعجب
- اگر جمله‌ای هم‌زمان لحن پرسشی و تعجبی داشت، از کاربرد افراطی و سلیقه‌ای نشانه‌ها خودداری کنیم. چنین زمان‌هایی می‌توانیم از این نشانه‌ها استفاده کنیم:
«؟» «!» «؟!»
اگر واقعاً بر این گمانید که شهرک نفرین شده، پس چرا جرئت به خرج نمی‌دهید و کاری نمی‌کنید؟!
(لسلو کراسناهورکایی، تانگوی شیطان)
- علامت تعجب به واژۀ قبل از خود می‌چسبد و با واژۀ بعدی خود فاصله دارد.
ویراستار
زهرا (نسیم) نواب‌صفوی